تومور سی پی انگل (CP angel) چیست؟
تومور سی پی انگل (CP angel) که به نام‌های نوروینوم آکوستیک، شوآنوم وستیبولار نیز شناخته می‌شود، یکی از تومورهای خوش‌خیم مغزی است که در عصب هشتم جمجمه قرار دارد. این تومور از سلول‌های شوآن (سلول‌های حمایتی عصب جمجمه‌ای) منشأ می‌گیرد و باعث فشار بر عصب مخچه می‌شود. عصب هشتم وظیفه انتقال پیام‌های شنوایی و تعادلی از گوش داخلی به مغز را بر عهده دارد. این تومور می‌تواند منجر به کاهش شنوایی، وزوز گوش و اختلال در تعادل فرد شود. در ادامه این مقاله از دکتر حسن محمدی، بهترین متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات در تهران، جدیدترین اطلاعات درباره تومور سی پی انگل (CP angel) را در اختیار شما قرار می‌دهیم.
تومور سی پی انگل یا CP angel چیست ؟
این تومور با نام‌های تتومور سی پی انگل (CP angel) یا سندرم سی پی انگل شناخته می‌شود. ناحیه سی پی انگل یکی از بخش‌های مهم مغز است که در قسمت پسین قاعده جمجمه قرار دارد و شکل مثلثی دارد؛ این منطقه از بالا به تنتوریم، از پایین به ساقه مغز و از پشت و پهلو به استخوان گیجگاهی محدود می‌شود. اهمیت این ناحیه به دلیل وجود اعصاب مغزی شماره ۴، ۵، ۷ و ۸، کانال شنوایی و سرخرگ پیشین پایینی مخ است. همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، این تومور خوش‌خیم بوده و در عصب هشتم جمجمه تشکیل می‌شود. این تومور سرطانی نیست و قابلیت درمان دارد. در موارد نادر، ممکن است تومور به سرعت رشد کند و فشار بر مغز وارد کرده و عملکردهای حیاتی را تحت تأثیر قرار دهد که در این شرایط درمان فوری ضروری است. آسیب به این ناحیه می‌تواند باعث علائمی مانند کاهش شنوایی، وزوز گوش، سرگیجه و خواب‌آلودگی شود. تشخیص دقیق این تومورها اهمیت بالایی دارد و باید توسط بهترین متخصصین مغز و اعصاب انجام شود.
انواع تومور سی پی انگل
تومور سی پی انگل عموماً به دو نوع متناوب و ارثی تقسیم می‌شود. معمولاً وقتی درباره تومور سی پی انگل صحبت می‌کنیم، منظور نوع متناوب است و نوع ارثی بسیار نادر است. یکی از عوامل مهم مرتبط با بروز این تومورها، امواج تلفن همراه، لپ‌تاپ و همچنین پارازیت‌های ماهواره‌ای عنوان شده است.
به طور کلی تومور سی پی انگل را می‌توان به دو گروه اصلی تقسیم کرد:
- تومورهایی که از ساختارهای درون ناحیه سی پی انگل یا زاویه پل مغزی منشأ می‌گیرند.
- تومورهایی که به صورت متاستاز از نواحی دیگر مغز به ناحیه سی پی انگل گسترش پیدا می‌کنند.
معمولاً تومورهای زاویه سی‌پی خوش‌خیم بوده و رشد کندی دارند و تنها در کمتر از ۱ درصد موارد ممکن است بدخیم باشند.
به این ترتیب، تومور سی پی انگل را می‌توان در دو دسته کلی قرار داد:
تومورهای منفرد سی پی انگل
این نوع تومور سی پی انگل معمولاً یک‌طرفه هستند و در یکی از نیمکره‌های مغز شکل می‌گیرند و اغلب در دهه‌های چهارم تا ششم زندگی بروز می‌کنند.
تومور سی پی انگل مرتبط با نوروفیبروماتوز نوع ۲
این نوع تومورها دوطرفه بوده و در هر دو نیمکره مغز شکل می‌گیرند و بیشتر به صورت نوروم آکوستیک در بیماران جوان با سابقه خانوادگی ژنتیکی مشاهده می‌شوند. نوروفیبروماتوز نوع ۲ ناشی از جهشی در کروموزوم ۲۲q12 است که این تغییر ژنتیکی باعث افزایش خطر ابتلا به انواع مختلفی از تومورهای مغزی در افراد می‌شود.
علت بروز تومور سی پی انگل
این مشکل ممکن است به دلیل وجود نقص در ژنی واقع در کروموزوم ۲۲ رخ دهد. این ژن در شرایط عادی پروتئینی تولید می‌کند که رشد سلول‌های شوآن را کنترل می‌کند و از تشکیل تومور جلوگیری می‌کند. دلیل ایجاد این نقص هنوز به طور دقیق مشخص نیست، اما برخی عوامل مانند امواج تلفن همراه یا پارازیت‌ها ممکن است در آن نقش داشته باشند.
عامل دیگر این بیماری، وجود ژن معیوب در نوروفیبروماتوز نوع دوم است که باعث رشد تومور روی عصب‌های تعادلی در دو طرف سر می‌شود. این اختلال ژنتیکی نادر است و درصد کمی از بیماران را شامل می‌شود. نوروفیبروماتوز نوع ۲ یک جهش ژنتیکی است که می‌تواند از والدین مبتلا به فرزند منتقل شود.
علائم تومور سی پی انگل
- درد سر
- احساس سرگیجه
- شنیدن صدای زنگ یا وزوز در گوش
- دیدن دو تصویر
- تاری دید
- اختلال در حفظ تعادل و ثبات بدن
- حساسیت بیش از حد در ناحیه صورت
- زنگ زدن گوش در سمت آسیب دیده
- اختلال در تعادل و دشواری در راه رفتن
- بی‌حسی صورت که می‌تواند منجر به ضعف عضلات صورت شود
- کاهش شنوایی که ممکن است به تدریج یا ناگهانی رخ دهد
عوارض جراحی تومور CP Angel
- سردردهای پیوسته
- بی‌حسی یا فلج موقت صورت
- مشکلات تعادلی
- التهاب قرنیه
- تشنج
- هماتوم
- اختلالات در بلع
- مشکلات تنفسی
- گرفتگی صدا
- ضعف عصب‌های ناحیه پایین مغز
- عفونت محل جراحی
- نشت مایع مغزی-نخاعی در ناحیه شانت
- زخم قرنیه
- فلج دائمی صورت
- کاهش حس یک‌طرفه صورت
- از دست دادن شنوایی
- شنیدن صدای زنگ در گوش
- دشواری در شنیدن صداهای خاص در سمت جراحی
- سکته یا خونریزی مغزی
- نشت مایع مغزی از محل زخم
- عفونت مایع مغزی-نخاعی (مننژیت)
- کاهش شدید شنوایی در سمت جراحی
- از بین رفتن کامل و همیشگی شنوایی در سمت جراحی
تشخیص تومور سی پی انگل
تشخیص این بیماری در مراحل اولیه دشوار است. پزشک ابتدا معاینه فیزیکی انجام داده و وضعیت شنوایی بیمار را ارزیابی می‌کند. برای تشخیص تومور CP Angel، می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:
- تست شنوایی‌سنجی: در این آزمایش، صداهایی با شدت و طول موج‌های مختلف برای بیمار پخش می‌شود و از او خواسته می‌شود هر زمان صدا را شنید، دکمه‌ای که در مقابلش قرار دارد را فشار دهد. این روش به پزشک کمک می‌کند تا میزان شنوایی فرد را بسنجند.
- تصویربرداری MRI: تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) می‌تواند در شناسایی تومور مؤثر باشد، اما تومور معمولاً زمانی قابل مشاهده است که اندازه آن به ۱ تا ۲ سانتی‌متر برسد؛ در غیر این صورت ممکن است در تصاویر قابل تشخیص نباشد.
درمان تومور سی پی انگل
برای درمان تومور سی پی انگل، سه روش اصلی وجود دارد. روش اول شامل پیگیری و معاینه‌های منظم است، روش دوم استفاده از پرتودرمانی است و در نهایت، در صورت لزوم جراحی انجام می‌شود. قبل از انتخاب هر کدام از این روش‌ها، باید وضعیت تومور و سلامت شنوایی بیمار به دقت ارزیابی شود. در مواردی که تومور در مراحل اولیه و خفیف باشد، بهترین رویکرد، معاینات منظم همراه با تصویربرداری سالانه است تا هرگونه تغییر یا رشد تومور به موقع شناسایی شود. انتخاب نوع درمان به اندازه تومور و سرعت پیشرفت آن بستگی دارد.
کنترل بیماری
در مراحل ابتدایی بیماری که علائم مشخصی مشاهده نمی‌شود، پزشک بر کنترل وضعیت تومور تمرکز می‌کند و اندازه آن را به طور منظم بررسی می‌کند. اگر تومور کوچک باشد و مشکلی ایجاد نکند، معمولاً درمان‌های تهاجمی انجام نمی‌شود. همچنین، در صورتی که بیمار سن بالایی داشته باشد یا شرایط مناسبی برای جراحی نداشته باشد، باید هر شش ماه یکبار تحت معاینه قرار گیرد و آزمایشات شنوایی‌سنجی و تصویربرداری برای بررسی میزان رشد تومور انجام شود. در صورت رشد سریع تومور، پزشک ممکن است روش‌های تهاجمی‌تری مانند پرتودرمانی یا جراحی را توصیه کند.
پرتودرمانی
در روش پرتودرمانی، از پرتوهای همگرا با انرژی بالا استفاده می‌شود که هدف اصلی آن کاهش یا توقف رشد تومور است. با این حال، این روش ممکن است عوارضی نیز به همراه داشته باشد، از جمله احتمال آسیب به اعصاب جمجمه و بروز نکروز در بافت‌های اطراف.
پرتودرمانی استریوتاکتیک یکی از نخستین گزینه‌های درمان برای تومورهای کوچکتر از ۳ سانتی‌متر است، به ویژه در بیمارانی که سن بالاتری دارند. در این روش، پرتوهای گاما با دوز کم و دقیق به بافت تومور تابانده می‌شود تا از رشد و بزرگ‌تر شدن آن جلوگیری شود، ضمن حفظ عملکرد شنوایی و اعصاب صورت. روند درمان ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد و در طول این مدت، پزشک به صورت دوره‌ای آزمایش‌های شنوایی‌سنجی و تصویربرداری را برای پیگیری پیشرفت درمان و کنترل وضعیت بیمار انجام می‌دهد.
عوارض جانبی پرتودرمانی ممکن است شامل کاهش شنوایی، وزوز گوش، بی‌حسی و ضعف عضلات صورت، و مشکلات تعادلی باشد.
درمان جراحی
در روش جراحی برای درمان تومور سی پی انگل، حتی کوچک‌ترین تومورها نیز قابل شناسایی و برداشتن هستند. جراحی ممکن است از طریق کانال گوش انجام شود یا در صورت نیاز، پزشک بر اساس شرایط، شکافی در جمجمه ایجاد کند تا به تومور دسترسی پیدا کند. هدف جراح خارج کردن کامل تومور است، اما در برخی موارد این کار ممکن نیست؛ مثلاً زمانی که تومور به اعصاب صورت چسبیده باشد یا در نزدیکی بخش‌های حساس و حیاتی مغز قرار گرفته باشد که برداشتن آن خطرناک یا غیرممکن باشد. در این شرایط، احتمال دارد بیمار در حین جراحی شنوایی خود را از دست بدهد یا دچار مشکلات تعادلی و عصبی شود. میزان موفقیت جراحی به محل دقیق و اندازه تومور بستگی دارد. به طور کلی، این نوع جراحی از جراحی‌های پیچیده و پرخطر محسوب می‌شود، بنابراین توصیه می‌شود برای تصمیم‌گیری و انجام آن حتماً با متخصص مغز و اعصاب مشورت شود.
انواع درمان های جراحی
روش‌های جراحی و درمان تومور سی پی انگل عبارتند از:
- جراحی ترنس لابیرنتین
- جراحی ساب‌اکسی‌پیتال (رترو سیگموئید)
- جراحی برش میانه قاعده جمجمه
- جراحی نوروآندوسکوپی برای تومور سی پی انگل
- شانت‌گذاری
- شیمی‌درمانی برای تومور سی پی انگل
- رادیوتراپی تومور سی پی انگل
- رادیوسرجری تومور سی پی انگل
درمان حمایتی
در درمان حمایتی، پزشک بر رفع علائم و عوارض ناشی از تومور مانند سرگیجه و اختلالات تعادل تمرکز می‌کند. یکی از روش‌های این درمان می‌تواند کاشت حلزون باشد. انتخاب بهترین روش حمایتی بستگی به نوع و شدت علائم بیمار دارد.
کلام آخر
من دکتر حسن محمدی، متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات هستم. بیش از ۱۵ سال است که در حوزه‌ی درمان و جراحی بیماری‌های مغزی، نخاعی و ستون فقرات فعالیت می‌کنم و همواره تلاش کرده‌ام با بهره‌گیری از دانش روز، تجربه بالینی و تکنولوژی‌های نوین، بهترین مسیر درمانی را برای بیمارانم فراهم کنم.
در این سال‌ها افتخار داشته‌ام که در کنار تیم توانبخشی بیمارستان رفیده، به‌عنوان عضو اصلی تیم درمان بیماران دچار ضایعات مغزی و نخاعی فعالیت کنم. هر روز در کنار این بیماران، معنای واقعی صبر، امید و اراده را لمس کرده‌ام و همین تجربه‌ها، انگیزه‌ی من را برای ادامه‌ی مسیر دوچندان کرده است.
در حال حاضر ریاست بیمارستان توانبخشی رفیده را بر عهده دارم و در کنار کار درمانی، در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی و دانشگاه آزاد اسلامی به آموزش دانشجویان می‌پردازم. باور دارم انتقال تجربه و تربیت نسل آینده پزشکان، بخشی جدایی‌ناپذیر از رسالت حرفه‌ای من است.
برای من، پزشکی فقط یک تخصص نیست؛ راهی است برای خدمت، بازگرداندن امید و کمک به بیماران تا بتوانند دوباره زندگی عادی و شایسته‌ای را تجربه کنند.
