معرفی رشته‌ جراحی مغز و اعصاب

جراحی مغز و اعصاب جز رشته‌های تخصصی پزشکی است که هدف آن تشخیص، درمان و پیگیری مشکلات ستون فقرات، مغز، نخاع و اعصاب محیطی است. تفاوت آن با رشته داخلی مغز و اعصاب (نورولوژی) در این است که در این رشته عمدتا درمان بر اساس تجویز داروها و روش‌های غیر جراحی بوده و بیماران نیازمند جراحی به جراحان مغز و اعصاب ارجاع می‌شوند.

بیماران سکته مغزی، آلزایمر، پارکینسون، MS و… که جهت درمان نیاز به درمان دارویی دارند، عمدتا توسط همکاران نورولوژیست ویزیت و مدیریت می‌شوند.

در رشته جراحی مغز و اعصاب دو نوع درمان عمدتا جهت بیماران در نظر گرفته می‌شود. اولی درمان نظارتی ( تجویز دارو، فیزیوتراپی، درمان‌های توانبخشی) و دومی درمان جراحی است.

زیر گروه‌های رشته جراحی مغز و اعصاب در سال‌های اخیر رو به گسترش بوده و در حال حاضر در نقاط مختلف دنیا، به صورت فلوشیپ یا فوق تخصص آموزش داده می‌شود.

زیر گروه‌های مهم جراحی مغز و اعصاب شامل موارد زیر است:

• جراحی ستون فقرات و نخاع (spine surgery)
• جراحی کف جمجمه ( skull base )
• جراحی     تشنج (seizure surgery )
• جراحی فانکشنال ( functional surgery )
• جراحی اعصاب محیطی
• درمان اینترونشنال بیماری‌های مغز
• جراحی اطفال
• جراحی عروق مغز

در مورد جراحی ستون فقرات، درمان شامل اختلالات ساختاری ستون فقرات (اسکولیوزو کیفوز)، تومورهای نخاع، تنگی کانال نخاعی، بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌ای و شکستگی مهره و…می‌باشد و تقریبا عمده مراجعان به جراح مغز و اعصاب را این بیماران تشکیل می‌دهند.

جراحی کف جمجمه، شامل جراحی تومورهای کف جمجمه، آدنوم‌های هیپوفیز، تومورهای استخوان و…می‌باشد که امروزه در نیمی از موارد با روش‌های اندوسکوپیک قابل انجام است.

یکی از چالش‌های بزرگ در رشته مغز و اعصاب (اعم از داخلی و جراحی)، بیماری تشنج است. گاهی با بیماران خاصی مواجه هستیم که علیرغم درمان دارویی با چند دارو، تشنج آن‌ها کنترل شده نیست.در این موارد گاهی استفاده از روش‌های جراحی کمک کننده است و جراحی تشنج در خارج از ایران به صورت رشته فوق تخصصی آموزش داده می‌شود.

جراحی فانکشنال، مبتنی بر تحریک هسته‌های خاصی در مغز با الکترود می‌باشد که طی 20 سال اخیر رو به پیشرفت است. تا کنون در بیماران مبتلا به پارکینسون و دیس تونی اثرات قابل ملاحظه‌ای داشته است و تحقیقات بر روی بیماران مبتلا به افسردگی شدید، وسواس و… در حال انجام است.

جراحی اعصاب محیطی مشتمل بر درمان جراحی اعصاب خارج از جمجمه و ستون فقرات است. این جراحی‌ها شامل ترمیم اعصاب قطع شده در اندام‌ها، درمان سندروم تونل کارپال، پیوندهای عصب محیطی و… است.

شاخه اینترونشنال که در مورد بیماری‌های عروق مغز کاربرد دارد، از شاخه‌های جدید رشته‌ جراحی اعصاب است. درمان آنوریسم‌های مغزی، مالفورماسیون‌های شریانی- وریدی و فیستول‌های شریان وریدی و… از کاربردهای آن به حساب می‌آیند و ویژگی آن درمان از طریق آنژیوگرافی است.

جراحی مغز و اعصاب اطفال، امروزه به صورت یک رشته فوق تخصصی از زیر شاخه‌های جراحی مغز و اعصاب است که بیماری‌های مادرزادی (میلومننگوسل و…) و تومورهای مغز اطفال را تحت درمان قرار می‌دهد.

جراحی عروق مغز شامل درمان آنوریسم‌های مغزی، پیوند عروق مغز، درمان مالفورماسیون‌های شریانی- وریدی به صورت جراحی باز است.

مطلب فوق، خلاصه‌ای از معرفی رشته جراحی مغز و اعصاب است که امیدوارم مطلب مورد استفاده عزیزان قرار گرفته باشد.