آشنایی با گونه های مختلف جراحی فتق دیسک
جراحی فتق دیسک
استخوانها (مهره ها) که ستون فقرات را در پشت تشکیل میدهند، توسط دیسکها محافظت میشوند. این دیسکها مانند بالش‌های کوچک گرد هستند و دارای یک لایه بیرونی سخت (حلقه‌ای) هستند که هسته را احاطه کرده‌اند. دیسکهایی که بین هر یک از مهره های ستون فقرات قرار دارند، به عنوان ضربه گیر برای استخوانهای ستون فقرات عمل میکنند. گاه این دیسکها دچار فتق میشوند که در اینصورت شما به جراحی فتق دیسک نیاز خواهید داشت.
فتق دیسک، قطعه ای از هسته دیسک است که از طریق پارگی ، به داخل کانال نخاعی رانده می-شود. دیسکهایی که دچار فتق میشوند معمولاً در مراحل اولیه انحطاط هستند. کانال نخاعی فضای محدودی دارد که برای عصب نخاعی و قطعه دیسک جابجا شده ناکافی است. به دلیل این جابجایی، دیسک روی اعصاب نخاعی فشار میآورد و اغلب باعث ایجاد درد میشود که ممکن است شدید باشد.
با استفاده از داروهای ضد التهاب، مسکنها و ورزش میتوانید درد دیسک خود را کاهش دهید. اما اگر استفاده از اینها بی‌اثر بود و درد مداومتری داشتید که زندگی شما را مختل می‌کرد، بهتر از گزینه جراحی دیسک استفاده نمایید و به وسیله این جراحی، فتق دیسک خود را درمان نمایید. ما در این مقاله قصد داریم تا شما را با گونه های مختلف این جراحی بیشتر آشنا کنبم.
فتق دیسک چیست و چه علل و عوارضی دارد؟
بین هر یک از استخوانهای ستون فقرات شما (مهره ها) یک دیسک قرار دارد. این دیسکها به عنوان ضربه گیر عمل میکنند و به حفظ استخوانهای شما کمک میکنند. فتق دیسک یک بیماری است که در آن دیسک ها گسترش یافته و به کانال نخاعی فشار میآورند. شما میتوانید فتق دیسک را در هر جایی از ستون فقرات خود داشته باشید، حتی در گردن، اما به احتمال زیاد در قسمت پایین کمر (مهره های کمر) رخ میدهد.
ممکن است در اثر بلند کردن چیزی به روش اشتباه یا چرخش ناگهانی ستون فقرات دچار فتق دیسک شوید. علل دیگری نظیر اضافه وزن و انحطاط ناشی از بیماری یا افزایش سن نیز در ابتلا به این بیماری موثر است. فتق دیسک همیشه باعث درد یا ناراحتی نمیشود، اما اگر به عصب کمر فشار آورد، ممکن است در ناحیه کمر یا پاها درد داشته باشید (سیاتیک).
اگر فتق دیسک در گردن شما رخ دهد، ممکن است در گردن، شانه ها و بازوهای خود درد داشته باشید. علاوه بر درد، فتق دیسک میتواند منجر به بیحسی، گزگز و ضعف شود. جراحی فتق دیسک معمولاً تا زمانی که همه گزینه‌های دیگر درمانی را امتحان نکنید، توصیه نمیشود. این درمانهای غیر جراحی عبارت است از :
- استفاده از ضد التهاب های غیر استروئیدی
- مسکنها
- ورزش
- فیزیوتراپی
- تزریق استروئید
مراحل ضروری قبل از انجام عمل جراحی فتق دیسک
زمانی که گزینه جراحی را انتخاب میکنید، لازم است که در ابتدای امر به یک جراح ستون فقرات (ارتوپد یا جراحی مغز و اعصاب) واجد شرایط مراجعه کنید و نظر دوم را دریافت کنید. اصولا جراحان قبل از توصیه به جراحی، انجام آزمایشات تصویربرداری را برای شما تجویز می کنند که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- اشعه ایکس: اشعه ایکس تصاویر دقیق و واضحی از مهره ها و مفاصل شما میگیرند.
- توموگرافی کامپیوتری (CT/CAT scan): این اسکنها تصاویر دقیقتری از کانال نخاعی و ساختارهای اطراف ارائه میدهند.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): MRI تصاویر سه بعدی از نخاع و ریشه های عصبی و همچنین خود دیسکها را تولید میکند.
- الکترومیوگرافی (EMG/NCS): اینها تکانه های الکتریکی را در امتداد اعصاب و عضلات اندازه گیری میکنند.
این آزمایشها در کنار سایر عوامل مهم در تصمیم گیری نظیر محل فتق دیسک، سن و سلامت جسمانی شما به جراح کمک میکند تا بهترین نوع جراحی را برای شما تعیین کند.
معرفی گونه های مختلف جراحی فتق دیسک
پس از جمع آوری تمام اطلاعات، جراح شما ممکن است یکی از این جراحی ها را توصیه کند. در برخی موارد، ممکن است فرد به ترکیبی از این جراحیها نیاز داشته باشد.
جراحی لامینوتومی یا لامینکتومی
لامینوتومی، یکی از انواع مختلف جراحی فتق دیسک است که در این نوع جراحی، جراح یک سوراخ در قوس مهره (لامینا) ایجاد میکند تا فشار روی ریشههای عصبی شما کاهش یابد. این روش از طریق یک برش کوچک، گاهی اوقات با کمک میکروسکوپ انجام میشود. در صورت لزوم میتوان لامینا را جدا کرد. به این عمل لامینکتومی میگویند.
جراحی دیسککتومی یا میکرودیسککتومی
دیسککتومی رایجترین جراحی است که برای فتق دیسک در ناحیه کمر استفاده میشود. در این روش، بخشی از دیسک که باعث فشار روی ریشه عصبی شما میشود، برداشته میشود. در برخی موارد، کل دیسک حذف میشود. جراح از طریق یک برش در پشت (یا گردن) به دیسک دسترسی پیدا می کند. در صورت امکان، جراح شما از یک برش کوچکتر و ابزار ویژه برای دستیابی به نتایج مشابه استفاده میکند.
این روش جدیدتر و کم خطرتر، میکرودیسککتومی نامیده میشود. در برخی موارد میتوان این روشها را به صورت سرپایی انجام داد.
جراحی دیسک مصنوعی
این جراحی معمولا برای یک دیسک منفرد زمانی که مشکل در قسمت پایین کمر باشد استفاده میشود. اگر آرتریت یا پوکی استخوان دارید یا زمانی که بیش از یک دیسک دژنراسیون نشان میدهد، گزینه خوبی نیست. برای این جراحی فتق دیسک، جراح از طریق یک برش در شکم شما وارد می شود. در این جراحی یک دیسک مصنوعی پلاستیکی و یا فلزی جایگزین دیسک آسیب دیده میشود.
فیوژن ستون فقرات در جراحی فتق دیسک
بیهوشی عمومی برای فیوژن ستون فقرات لازم است. در این روش، دو یا چند مهره به طور دائمی با هم ترکیب میشوند. این ممکن است با پیوند استخوان از قسمت دیگری از بدن شما یا از یک اهدا کننده انجام شود. همچنین ممکن است فیوژنی مصنوعی که دربرگیرنده پیچ‌ها و میله‌های فلزی یا پلاستیکی است، در درمان مورد استفاده قرار گیرد. استفاده از این روش ممکن است کهموجب شود تا قسمتی از ستون فقرات شما را برای همیشه بیحرکت گردد. فیوژن ستون فقرات معمولاً نیازمند بستری شدن در بیمارستان چند روزه است.
عوارض و خطرات پس از جراحی فتق دیسک
همه جراحیها عوارضی از جمله
- عفونت، خونریزی و آسیب عصبی دارند.
- اگر دیسک به درستی برداشته نشود، ممکن است دوباره پاره شود.
- اگر از بیماری دژنراتیو دیسک رنج میبرید، ممکن است با این دیسک ها دچار مشکل شوید.
- پس از جراحی ستون فقرات، مقدار سفتی در ستون فقرات قابل انتظار است. این ممکن است دائمی باشد.
پس از عمل جراحی، به شما دستورالعملهای مشخصی داده میشود که اغلب این دستورالعملها مربوط به زمان از سرگیری فعالیت عادی و زمان شروع ورزش و فعالیتهای پرتحرک است. در برخی موارد ممکن است فیزیوتراپی ضروری باشد. پیروی از توصیه های پزشک بسیار مهم است. اکثر افراد پس از جراحی دیسک به خوبی بهبود مییابند، اما موارد استثنایی هم وجود دارد. علت تفاوت عوارض و وضعیت آنها در جراحی فتق دیسک به موارد زیر بستگی دارد:
- جزئیات بیماری
- تفاوت در نوع جراحیهایی که انجام دادهاند
- متفاوت بودن شرایط جسمانی افراد مبتلا به فتق دیسک (در زمان ابتلا و پس از جراحی)
پیشگیری از مشکلات پس از جراحی فتق دیسک
برای کمک به جلوگیری از مشکلات بعدی کمر خود، لازم است به این نکات توجه کنید.
- سعی کنید وزن خود را در شرایط متعادل و مناسب نگه دارید.
- همیشه از تکنیکهای مناسب در بلند کردن و جابهجا کردن اجسام استفاده کنید
- حتما به طور منظم ورزش کنید زیرا با ورزش مناسب، عضلات شکم و پشت شما قوی میشود که این امر به ستون فقرات شما بیشتر کمک میکند.
- تمرینات پزشک یا فیزیوتراپیست خود را به طور مستمر انجام دهید.
سخن آخر
فتق دیسک میتواند در هر قسمتی از ستون فقرات ایجاد شود. فتق دیسک در قسمت تحتانی کمر (کمر) شایع‌تر است، اما در گردن (نفقه گردنی) نیز رخ میدهد. ناحیهای که در آن درد تجربه میشود به این بستگی دارد که کدام قسمت از ستون فقرات تحت تاثیر قرار گرفته است. فتق دیسک همیشه باعث درد یا ناراحتی نمی شود، علاوه بر درد، فتق دیسک میتواند منجر به بیحسی، گزگز و ضعف نیز شود.
گاهی این درد چنان شدت می یابد که با هیچ دارو و درمانی کم نمیشود که در این حالت ما جراحی فتق دیسک را به شما توصیه میکنیم.
