عوارض جراحی دیسک کمر
فردی که فتق دیسک کمر دارد ممکن است دردی را تجربه کند که فعالیتهای روزمره او را تحت تأثیر قرار دهد. اگرچه در بسیاری از موارد نیاز به جراحی نیست و روشهای غیرتهاجمی میتوانند به بهبود دیسک کمر کمک کنند، اما برخی افراد برای کاهش درد و دیگر علائم ممکن است به جراحی دیسک کمر نیاز پیدا کنند.
نوع جراحی مورد نیاز به چند عامل مهم بستگی دارد، از جمله محل فتق دیسک، شدت درد و میزان ناتوانی ایجاد شده.
همانند سایر روشهای جراحی، جراحی رفع فشار کمر نیز ممکن است با خطر بروز عوارض همراه باشد. در این مقاله، به بررسی عوارض احتمالی جراحی دیسک کمر پرداختهایم. تا پایان این مقاله از از دکتر حسن محمدی، بهترین متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات در تهران همراه ما باشید.
ادامه دار بودن علائم
جراحی رفع فشار کمر یا دیسک کمر معمولاً در کاهش علائمی مانند درد پا و بیحسی مؤثر است. با این حال، در برخی افراد علائم ممکن است پس از جراحی ادامه داشته باشد یا طی چند سال دوباره بازگردد.
عود علائم میتواند به دلایل مختلفی رخ دهد، از جمله:
- ضعف ستون فقرات
- جابجایی دیسکهای دیگر
- تشکیل استخوان جدید یا ضخیم شدن رباطها که باعث فشار بر نخاع میشود
- گاهی تشکیل زخم در اطراف اعصاب پس از جراحی که علائمی مشابه فشردهسازی عصب ایجاد میکند
در صورت بازگشت علائم، معمولاً ابتدا روشهای غیرجراحی مانند فیزیوتراپی امتحان میشوند، اما گاهی نیاز به جراحی مجدد نیز وجود دارد. لازم به ذکر است که جراحیهای تکراری نسبت به عملهای اولیه، خطر بروز عوارض بیشتری دارند.
متأسفانه هیچ درمان قطعی برای جلوگیری از ایجاد زخم در اطراف اعصاب وجود ندارد، اما انجام تمرینات منظم و توصیهشده توسط فیزیوتراپ پس از جراحی میتواند به کاهش خطر تشکیل زخم کمک کند.
عفونت
یکی از شایعترین عوارض جراحی دیسک کمر، عفونت در محل برش جراحی است که معمولاً با استفاده از آنتیبیوتیکها بهطور مؤثر درمان میشود.
لخته شدن خون
لخته شدن خون یکی از عوارض احتمالی جراحی دیسک کمر است. پس از جراحی رفع فشار کمر، بهویژه در پاها، خطر تشکیل لخته وجود دارد که به آن ترومبوز ورید عمقی (DVT) گفته میشود.
DVT میتواند باعث درد و تورم در پاها شود و در موارد نادر منجر به آمبولی ریوی گردد، یعنی زمانی که تکهای از لخته جدا شده و یکی از رگهای خونی ریه را مسدود میکند، که وضعیت بسیار خطرناکی است.
با فعال ماندن در طول دوره بهبودی و استفاده از جورابهای فشاری میتوان خطر تشکیل لخته خون را به میزان قابل توجهی کاهش داد و به بهبود جریان خون کمک کرد.
پارگی دورال
در طول جراحیهای ستون فقرات، از جمله جراحی دیسک کمر، همیشه خطر پارگی دورال وجود دارد. دورا یک کیسه ضدآب است که نخاع و اعصاب نخاعی را میپوشاند. اگر این پارگی در حین جراحی شناسایی و ترمیم نشود، ممکن است منجر به نشت مایع مغزی-نخاعی (CSF) پس از عمل شود.
جراح شما به این خطر آگاه است و در صورت وقوع، پارگی را با بخیه ترمیم میکند. در اکثر موارد، ترمیم موفقیتآمیز است و مشکلی ایجاد نمیشود. با این حال، در موارد نادر ممکن است نیاز به جراحی اصلاحی باشد.
نشت مایع مغزی نخاعی
در حین جراحی دیسک کمر، همیشه خطر آسیب تصادفی به پوشش داخلی عصب وجود دارد که میتواند منجر به نشت مایع مغزی-نخاعی (CSF) شود.
اگر این آسیب در حین جراحی شناسایی شود، معمولاً فوراً ترمیم میگردد. با این حال، گاهی نشتهای کوچک تنها پس از عمل آشکار میشوند و میتوانند مشکلاتی مانند سردرد یا تشکیل بافت زخم ایجاد کنند، که در برخی موارد ممکن است نیاز به جراحی مجدد برای ترمیم داشته باشد.
زخم های صورت و کاهش بینایی
در طول جراحی دیسک کمر، بیمار معمولاً به صورت رو به پایین قرار میگیرد و پیشانی و چانه روی پایهای مخصوص استراحت میکنند.
متخصص بیهوشی به طور مداوم وضعیت شما را کنترل میکند تا مشکلی پیش نیاید، اما بسیاری از افراد پس از جراحی با کمی تورم در صورت از خواب بیدار میشوند. در برخی موارد نیز ممکن است زخم یا قرمزی روی پیشانی یا چانه ایجاد شود که معمولاً چند روز طول میکشد تا بهبود یابد.
آسیب عصبی و فلج
برخی از بیمارانی که تحت جراحی دیسک کمر قرار میگیرند، ممکن است پس از عمل دچار بیحسی یا ضعف جدید در یک یا هر دو پا شوند.
فلج پس از جراحی، اگرچه غیرمعمول است، اما یک عارضه جدی به شمار میآید و میتواند در اثر مشکلات مختلفی ایجاد شود، از جمله:
- خونریزی در داخل ستون فقرات (هماتوم ستون فقرات خارج دورال)
- نشت مایع مغزی-نخاعی ناشی از پارگی تصادفی دورا (دوروتومی اتفاقی)
- آسیب تصادفی به رگهای خونی که خونرسانی به نخاع را تأمین میکنند
- آسیب تصادفی به اعصاب هنگام جابجایی یا دستکاری آنها در حین جراحی
مرگ
مانند سایر جراحیها، احتمال مرگ حین یا بعد از جراحی دیسک کمر وجود دارد، اگرچه این موارد نادر هستند. لخته خون، واکنش منفی به بیهوشی و خونریزی شدید میتوانند تهدیدکننده زندگی باشند.
کلام آخر
من دکتر حسن محمدی، متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات هستم. بیش از ۱۵ سال است که در حوزهی درمان و جراحی بیماریهای مغزی، نخاعی و ستون فقرات فعالیت میکنم و همواره تلاش کردهام با بهرهگیری از دانش روز، تجربه بالینی و تکنولوژیهای نوین، بهترین مسیر درمانی را برای بیمارانم فراهم کنم.
در این سالها افتخار داشتهام که در کنار تیم توانبخشی بیمارستان رفیده، بهعنوان عضو اصلی تیم درمان بیماران دچار ضایعات مغزی و نخاعی فعالیت کنم. هر روز در کنار این بیماران، معنای واقعی صبر، امید و اراده را لمس کردهام و همین تجربهها، انگیزهی من را برای ادامهی مسیر دوچندان کرده است.
در حال حاضر ریاست بیمارستان توانبخشی رفیده را بر عهده دارم و در کنار کار درمانی، در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی و دانشگاه آزاد اسلامی به آموزش دانشجویان میپردازم. باور دارم انتقال تجربه و تربیت نسل آینده پزشکان، بخشی جداییناپذیر از رسالت حرفهای من است.
برای من، پزشکی فقط یک تخصص نیست؛ راهی است برای خدمت، بازگرداندن امید و کمک به بیماران تا بتوانند دوباره زندگی عادی و شایستهای را تجربه کنند.
اگر در مسیر درمان دچار تردید هستید یا به دنبال مشاورهای مطمئن برای بیماریهای مغز، نخاع یا ستون فقرات میگردید، با اطمینان میگویم که در این مسیر همراهتان خواهم بود.