عمل جراحی فتق دیسک کمر

بین هر یک از استخوان های ستون فقرات (مهره ها) یک دیسک قرار دارد. فتق دیسک به شرایطی گفته می شود که مواد داخل دیسک فراتر از کپسول حاوی آن گسترش یافته و به داخل کانال نخاع رانده شود. این مشکل ممکن است در هرجای ستون فقرات ، حتی در گردن ایجاد شود ، اما در بیشتر موارد در مهره های قسمت پایین کمر رخ می دهد. دلایل مختلفی شامل بلند کردن چیزی به روش اشتباه یا پیچ خوردن ناگهانی ستون فقرات ، اضافه وزن و یا انحطاط ناشی از بیماری یا افزایش سن می تواند باعث این مشکل شود.

دیسک کمر همیشه درد یا علائم ایجاد نمی کند ، اما اگر به عصبی در پایین کمر فشار بیاورد ، ممکن است در کمر یا پاها درد داشته باشید (سیاتیک). اگر فتق دیسک در گردن ایجاد شود ، ممکن است در گردن ، شانه ها و بازوها درد داشته باشید. علاوه بر درد ، فتق دیسک می تواند منجر به بی حسی ، سوزن سوزن شدن و ضعف شود.

معمولا جراحی های مربوط به ستون فقرات توصیه نمی شود تا زمانی که همه روش های درمانی دیگر امتحان شده باشد و نتیجه ای حاصل نشود. این روش ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

ضدالتهاب غیر استروئیدی
مسکن ها
ورزش یا فیزیوتراپی
تزریق استروئید
استراحت

اگر این روش ها بی اثر باشد و بیمار درد مداوم داشته باشد، مخصوصا اگر کیفیت زندگی و عملکردهای روزمره را مختل کند ، چندین گزینه جراحی وجود دارد.

جراحی فتق دیسک در شرایط زیر یکی از گزینه های محتمل است:

آنقدر درد احساس دارید که نمی توانید حرکت کنید یا فعالیت های روزانه خود را انجام دهید.
در نتیجه فشار اعصاب بر روی دیسک، احساس کرخی یا ضعف دارید.
قادر به کنترل مثانه یا روده خود نیستید.
در ایستادن یا راه رفتن مشکل دارید.

انواع جراحی دیسک کمر

در ادامه با روش‌های مختلف جراحی کمر و فتق دیسک آشنا می‌شوید.

لامینوتومی و دیسککتومی

لامینوتومی و دیسککتومی روش‌های جراحی قدیمی فتق دیسک هستند. منظور از لامینوتومی “ایجاد حفره در لامینای دیسک” و منظور از دیسککتومی “برداشتن دیسک” است.

جراح برشی را روی پشت بدن و روی ناحیه فتق دیسک ایجاد می‌کند، سپس عضلات را کنار می‌زند تا بتواند پشت مهره‌ها را ببیند. عکس رادیوگرافی گرفته می‌شود تا جراح مطمئن شود که مهره صحیحی را انتخاب کرده است. سپس جراح حفره کوچکی را بین دو مهره، در محل پارگی دیسک ایجاد می‌کند تا بتواند کانال نخاعی را ببیند. وجه تسمیه اصطلاح لامینوتومی (ایجاد حفره در لامینا) این است که جراح معمولاً بخش کوچکی از استخوان لامینا را برمی‌دارد تا بتواند داخل کانال نخاعی را ببیند و فضا برای انجام عمل داشته باشد.

سپس جراح ریشه‌های عصبی را کنار می‌زند تا بتواند دیسک بین‌مهره‌ای را ببیند. جراح موادی را که از محل پارگی دیسک بیرون زده و عصب‌ها را تحت فشار قرار داده است، پیدا می‌کند و برمی‌دارد. به این ترتیب فشار و تحریک روی عصب رفع می‌شود. جراح با ابزار کوچکی که داخل دیسک جا می‌شود، مواد هسته دیسک (نوکلئوس پولپوزوس) را حتی‌الامکان از داخل هسته خارج می‌کند. تخلیه هسته دیسک به منظور پیشگیری از فتق مجدد دیسک در آینده انجام می‌شود.

وقتی عمل تمام شد، جراح عضلات را به سر جای اصلیشان در اطراف ستون فقرات برمی‌گرداند و زخم جراحی را با بخیه یا استیپل فلزی می‌بندد.

میکرودیسککتومی

پیشرفت‌های به دست آمده در زمینه ابزار جراحی، روش انجام جراحی لامینوتومی و دیسککتومی را متحول ساخته است. اصول انجام عمل، یعنی برداشتن فتق دیسک تفاوتی با گذشته نکرده است، اما امروزه می‌توان عمل را از راه برش بسیار کوچکتری انجام داد. مزیت روش جدید نسبت به رویکرد قدیمی این است که در طول عمل آسیب کمتری به بخش‌های سالم ستون فقرات وارد می‌شود و دوران نقاهت کوتاه‌تر می‌شود.

جراح برای این که بتواند ساختار ستون فقرات را از راه برش کوچکتر ببیند، از میکروسکوپ جراحی استفاده می‌کند. جراح برش کوچکی را به اندازه دو اینچ روی پشت بدن، دقیقاً بالای ناحیه فتق دیسک ایجاد می‌کند. وقتی جراح عضلات را کنار زد و توانست مهره‌ها را ببیند، از میکروسکوپ برای اتمام عمل استفاده می‌کند. بقیه عمل دقیقاً مانند روش قدیمی‌تری که در بالا توضیح داده شد، انجام می‌شود.

دیسککتومی آندوسکوپی

استفاده از دوربین‌های مخصوص انقلابی را در بسیاری از عمل‌های جراحی به وجود آورده است. اصول انجام عمل با گذشته تفاوتی نکرده است، اما برش‌های جراحی بسیار کوچکتر، در حدود یک چهارم اینچ شده است، جراح با استفاده از دوربین‌های تلویزیونی بزرگنمایی کنندۀ مخصوص می‌تواند داخل کانال نخاعی و دیسک را از راه همین برش کوچک ببیند. جراح دوربین و وسایل جراحی را از راه همین برش‌ها وارد ستون فقرات می‌کند و به جای آن که ساختارها را از پشت میکروسکوپ بررسی کند، نمایشگر دوربین را نگاه می‌کند و در این بین وسایل مخصوص را برای برداشتن مواد دیسک حرکت می‌دهد.

امروزه پارگی غضروف زانو را به راحتی می‌توان با استفاده از آرتروسکوپ درمان کرد و سنگ کیسه صفرا نیز به سادگی به روش لاپاراسکوپی خارج می‌شود. رویکرد یکسانی نیز جراحی ستون فقرات را متحول کرده است. اگر برش میکرودیسککتومی کوچکتر است و آسیب کمتری را وارد می‌کند، برش دیسککتومی آندوسکوپی از آن هم کوچکتر است و آسیب ناشی از آن نیز بسیار کمتر است. البته این روش جراحی هنوز در حال تکامل است و به طور گسترده به کار برده نمی‌شود.

از مزایای این عمل بسته می‌توان به وارد شدن آسیب کمتر به بافت‌های سالم اطراف ستون فقرات در زمان انجام جراحی اشاره کرد. در نتیجه دوران نقاهت کوتاه‌تر می‌شود و بیمار عوارض کمتری را تحمل می‌کند.

فیوژن ستون فقرات:

بعد از دیسککتومی یا لامینوتومی، جراح ممکن است دو مهره را در دو یک طرف دیسک بهم متصل کند تا ستون فقرات را پایدارتر سازد. این عمل فیوژن نخاعی نامیده می شود. فیوژن دو دیسک موجب جلوگیری از حرکت استخوان ها شده و از ایجاد درد بیشتر جلوگیری می کند.

جراحی دیسک مصنوعی:

تنها تعداد کمی از افراد قادر به انجام جراحی دیسک مصنوعی هستند، چراکه این جراحی تنها در مورد چند دیسک کمری مؤثر است. اما اگر پزشک بر این باور باشد که این یکی از گزینه ها است، دیسک آسیب دیده شما را با پلاستیک یا فلز جایگزین می کند. دیسک جدید به ثابت نگه داشتن ستون فقرات کمک می کند و اجازه می دهد راحت تر حرکت کنید. ( ۷ علامت فتق دیسک بین مهره ای )