شکستگی مهره کمر از علت، علائم تا تشخیص و درمان

شکستگی مهره کمر، آسیب جدی به ستون فقرات است که می‌تواند بر اثر عواملی مانند ضربه‌های شدید، پوکی استخوان یا برخی بیماری‌ها ایجاد شود. ستون فقرات، محور اصلی پایداری و حرکت بدن است که به شما امکان ایستادن، حرکت و تعامل با محیط را می‌دهد. چنین آسیبی نه‌تنها عملکرد حرکتی را مختل می‌کند، بلکه در صورت عدم درمان به‌موقع، ممکن است به نخاع آسیب‌های جدی و جبران‌ناپذیری وارد کند.تشخیص سریع و درمان مناسب شکستگی مهره کمر بسیار حیاتی است، زیرا تأخیر در درمان می‌تواند منجر به عوارضی نظیر فشردگی یا تخریب نخاع شود.

اگر به دنبال اطلاعات دقیق‌تر در مورد علل، روش‌های تشخیص و درمان شکستگی مهره کمر هستید، پیشنهاد می‌شود تا انتهای این مقاله از دکتر حسن محمدی متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات، همراه ما باشید و پاسخ سؤالات خود را خواهید یافت.

شکستگی مهره کمر چگونه اتفاق می‌افتد؟

شکستگی مهره کمر یکی از آسیب‌های جدی ستون فقرات است که می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. شایع‌ترین علت این نوع شکستگی‌ها وارد آمدن ضربات شدید، مانند تصادف، سقوط از ارتفاع یا حوادث ورزشی است. با این حال، در مواردی نیز بدون ضربه مستقیم و صرفاً به علت پوکی استخوان، مهره‌ها دچار شکستگی می‌شوند؛ وضعیتی که بیشتر در زنان سالمند مشاهده می‌شود. همچنین، وجود تومورها، عفونت‌ها یا برخی بیماری‌های استخوانی نیز می‌تواند زمینه‌ساز این نوع آسیب باشد.

ستون فقرات مانند سازه‌ای منظم و مقاوم عمل می‌کند که هر مهره در آن نقشی حیاتی در تعادل، حرکت و پایداری بدن دارد. اما این سازه نیز ممکن است تحت تأثیر عوامل بیرونی یا درونی دچار آسیب شده و عملکرد طبیعی خود را از دست بدهد.

در ادامه به بررسی دقیق‌تر علل، نشانه‌ها، روش‌های تشخیص و درمان شکستگی مهره کمر خواهیم پرداخت.

علائم شکستگی مهره کمر

شکستگی مهره کمر ممکن است در اثر عواملی مانند تصادف، سقوط از ارتفاع، پوکی استخوان یا بیماری‌های زمینه‌ای ایجاد شود. این آسیب می‌تواند با درد شدید، کاهش توان حرکتی و حتی عوارض جدی‌تر همراه باشد. تشخیص به‌موقع و شروع درمان مناسب نقش مهمی در جلوگیری از پیشرفت آسیب دارد. در ادامه به برخی از علائم رایج این نوع شکستگی اشاره می‌کنیم:

• درد شدید در ناحیه کمر: این درد معمولاً به‌طور ناگهانی بروز می‌کند و شدت زیادی دارد. کمردرد یکی از شایع‌ترین نشانه‌های شکستگی مهره‌هاست.
• کاهش دامنه حرکتی: افراد آسیب‌دیده معمولاً در انجام حرکاتی مانند خم شدن، چرخیدن یا بلند کردن اجسام با محدودیت مواجه می‌شوند.
• تغییر شکل ستون فقرات: شکستگی می‌تواند باعث بدشکلی یا تغییر در انحنای طبیعی ستون فقرات شود.
• بی‌حسی یا ضعف عضلانی در پاها: در صورتی که آسیب به اعصاب نخاعی وارد شود، ممکن است فرد دچار بی‌حسی یا ضعف در اندام‌های تحتانی شود.
• اختلال در کنترل ادرار و مدفوع: در موارد شدید که نخاع به‌طور جدی آسیب دیده باشد، احتمال بروز مشکلاتی در کنترل روده و مثانه وجود دارد.

علت شکستگی مهره کمر چیست؟

شکستگی مهره کمر مشکل جدی‌ای است که می‌تواند به دلایل متعددی ایجاد شود. شناخت این عوامل به پیشگیری بهتر و انتخاب درمان مناسب کمک می‌کند. ابتدا باید علت شکستگی مشخص شود تا بتوان راهکار درمانی مناسبی اتخاذ کرد. در ادامه، رایج‌ترین دلایل شکستگی مهره کمر را بررسی می‌کنیم:

• پوکی استخوان (استئوپروز): یکی از اصلی‌ترین دلایل شکستگی مهره کمر کاهش تراکم استخوان و شکنندگی آن‌ها است. حتی فشارهای کوچک مثل سرفه یا بلند کردن اجسام سبک می‌تواند باعث شکستگی مهره در افراد مبتلا به پوکی استخوان شود.
• ضربه مستقیم: تصادفات رانندگی، سقوط از ارتفاع، ضربات ورزشی و حوادث کاری از مهم‌ترین عواملی هستند که می‌توانند منجر به شکستگی مهره شوند، زیرا نیروی وارد شده بسیار زیاد است.
• تومورها و عفونت‌ها: تومورهای ستون فقرات و عفونت‌هایی مانند استئومیلیت، با تضعیف ساختار استخوانی، احتمال شکستگی را افزایش می‌دهند.
• فشارهای مکرر: انجام مداوم فعالیت‌هایی که فشار زیادی به ستون فقرات وارد می‌کنند، مثل بلند کردن مکرر اجسام سنگین، می‌تواند باعث ایجاد ترک‌های کوچک و در نهایت شکستگی شود.
• بیماری‌های استخوانی: بیماری‌هایی مانند نرمی استخوان (راشیتیسم) و بیماری پاژه باعث اختلال در تشکیل و ترمیم استخوان می‌شوند و خطر شکستگی مهره کمر را بالا می‌برند.
• پیری: با افزایش سن، تراکم استخوان‌ها کاهش یافته و شکنندگی بیشتر می‌شود؛ مخصوصاً در زنان یائسه به دلیل کاهش هورمون استروژن، احتمال شکستگی مهره کمر افزایش می‌یابد.

بیشتر بدانید:

جراحی آندوسکوپیک دیسک کمر: روش‌ها، مزایا و سوالات متداول

انواع شکستگی مهره کمر

شکستگی مهره کمر یکی از مشکلات شایع ستون فقرات است که به دلایل متنوعی رخ می‌دهد. هر دلیل می‌تواند نوع خاصی از شکستگی را به وجود آورد که با علائم متفاوتی همراه است. در ادامه به انواع شکستگی مهره‌های کمر و عوارض هر کدام می‌پردازیم:

• شکستگی فشاری (Compression fracture): رایج‌ترین نوع شکستگی مهره‌های کمر است که اغلب ناشی از پوکی استخوان است. در این حالت، قسمت جلویی مهره فرو می‌رود و ارتفاع مهره کاهش پیدا می‌کند که باعث درد کمر و کاهش کیفیت زندگی می‌شود.
• شکستگی ترکیدگی (Burst fracture): مهره به چندین قطعه خرد شده و به اطراف پراکنده می‌شود. این نوع شکستگی معمولاً در نتیجه ضربات شدید مانند تصادفات رانندگی ایجاد می‌شود.
• شکستگی جابه‌جا شده (Displaced fracture): قطعات شکسته شده مهره از جای خود حرکت کرده و ممکن است به نخاع یا ریشه‌های عصبی آسیب برسانند که منجر به درد شدید و مشکلات حرکتی می‌شود.
• شکستگی چرخشی (Rotational fracture): در این حالت، مهره علاوه بر شکستن، حول محور خود نیز می‌چرخد که معمولاً ناشی از پیچش شدید ستون فقرات است.
• شکستگی انفجاری (Burst fracture): شکلی شدیدتر از شکستگی ترکیدگی است که تمام بخش‌های مهره خرد و به اطراف پراکنده می‌شوند. شدت ضربه هرچه بیشتر باشد، احتمال بروز شکستگی‌های پیچیده و جدی‌تر افزایش می‌یابد.

روش‌های تشخیص شکستگی مهره کمر

در بخش‌های قبلی به دلایل ایجاد شکستگی مهره کمر اشاره کردیم. حال باید بدانید که برای تشخیص این نوع شکستگی روش‌های متعددی وجود دارد. شایع‌ترین علامت شکستگی، درد شدید در ناحیه کمر است. وقتی درد کمر به حدی برسد که زندگی روزمره فرد را مختل کند، باید هر چه سریع‌تر به دنبال تشخیص و درمان مناسب باشد. در ادامه، برخی از روش‌های معمول تشخیص شکستگی مهره‌های کمر را معرفی می‌کنیم:

معاینه فیزیکی و بررسی سابقه پزشکی

پزشک متخصص در ابتدا با پرسش درباره علائم، چگونگی وقوع آسیب، شدت و محل درد و سایر نشانه‌ها، اطلاعات کاملی جمع‌آوری می‌کند. سپس معاینه فیزیکی انجام می‌دهد که شامل بررسی سر، قفسه سینه، شکم، لگن، پاها و ستون فقرات است. در این معاینه، دامنه حرکتی ستون فقرات، قدرت عضلات، حس لامسه و رفلکس‌های بیمار به دقت ارزیابی می‌شود.

انجام تست مغز و اعصاب

اگر دچار شکستگی مهره کمر هستید و علائمی مانند بی‌حسی، ضعف، مشکلات کنترل روده و مثانه یا درد شدید را تجربه می‌کنید، پزشک ممکن است برای بررسی آسیب‌های عصبی، آزمایش‌های تخصصی مغز و اعصاب را درخواست دهد. این آزمایش‌ها به تعیین دقیق محل آسیب به نخاع یا ریشه‌های عصبی کمک می‌کنند.

تصویربرداری

پس از معاینه فیزیکی توسط پزشک، بیمار نیاز به ارزیابی رادیولوژیک نیز دارد. بسته به شدت آسیب‌ها، تصویربرداری‌هایی مانند رادیوگرافی اشعه ایکس، سی‌تی اسکن و MRI از نواحی مختلف مانند قفسه سینه و ستون فقرات کمری انجام می‌شود. انتخاب روش تصویربرداری مناسب با توجه به شدت درد، علائم بیمار و تشخیص پزشک تعیین می‌شود.

اسکن استخوان

یکی دیگر از روش‌های تشخیص شکستگی مهره کمر، انجام اسکن استخوان است. این روش به‌ویژه برای شناسایی شکستگی‌های قدیمی یا آن‌هایی که در تصاویر رادیولوژی معمولی قابل مشاهده نیستند، کاربرد دارد. علاوه بر این، اسکن استخوان در تشخیص عفونت‌ها و تومورهای استخوانی نیز مفید واقع می‌شود.

درمان شکستگی مهره کمر

تشخیص و درمان شکستگی مهره کمر به عوامل متعددی وابسته است. بررسی کامل علائم و وضعیت بیمار ضروری است تا پزشک بتواند مناسب‌ترین روش درمان را تعیین کند. در ادامه با روش‌های مختلف درمان شکستگی مهره‌های کمر آشنا می‌شویم.

بریس کمر

بریس کمر با محدود کردن حرکت مهره‌های شکسته، از آن محافظت می‌کند. عملکرد آن مشابه استفاده از گچ برای مچ دست شکسته است. استفاده از بریس باید با دقت و تحت نظر پزشک انجام شود، زیرا استفاده طولانی‌مدت می‌تواند باعث ضعف عضلات کمر شود. بریس کمر به جلوگیری از آسیب بیشتر و کاهش درد در ناحیه کمر کمک قابل‌توجهی می‌کند.

اوزون تراپی

در این روش، گاز اوزون با تزریق مستقیم به دیسک بیرون‌زده وارد می‌شود. این تزریق از طریق سوزن به داخل دیسک انجام شده و باعث کاهش حجم آن می‌گردد. کاهش حجم دیسک فشار وارد بر اعصاب را کم می‌کند که نتیجه آن کاهش درد است. کاهش درد ناشی از اکسیداسیون پروتئوگلیکان‌ها است، پروتئین‌هایی که در مرکز ژل مانند دیسک قرار دارند.

فیزیوتراپی

در فیزیوتراپی، بیمار با انجام تمریناتی که متناسب با شرایط جسمی او طراحی شده‌اند، به کاهش درد ناحیه کمر کمک می‌کند. قبل از آغاز فیزیوتراپی، یک ارزیابی کامل از وضعیت بیمار انجام می‌شود تا شرایط بدنی او به دقت بررسی شود. سپس تمرینات تقویتی آغاز می‌گردد که شامل تقویت عضلات شکم، کمر و عضلات اطراف ستون فقرات است. این تمرینات باعث افزایش پایداری ستون فقرات شده و از آسیب‌های مجدد جلوگیری می‌کنند.

 جراحی ورتبروپلاستی

اگر درمان‌های غیرجراحی قادر به کاهش درد بیمار نباشند و شکستگی از نوع حاد باشد، معمولاً پزشک جراحی را توصیه می‌کند. یکی از روش‌های جراحی رایج، ورتبروپلاستی است. در این روش، سیمان با ویسکوزیته پایین به صورت مستقیم به مهره آسیب‌دیده تزریق می‌شود تا شکستگی را ثابت کرده و درد کمر را کاهش دهد. این درمان غیرتهاجمی به منظور تثبیت استخوان و کاهش یا حذف درد ناشی از شکستگی انجام می‌شود.

جراحی کیفوپلاستی

کیفوپلاستی یکی دیگر از روش‌های جراحی کم‌تهاجمی برای درمان شکستگی‌های فشاری مهره‌ها، به‌خصوص ناشی از پوکی استخوان، به شمار می‌آید. این روش بسیار شبیه به ورتبروپلاستی است، اما تفاوت اصلی آن در نحوه ایجاد فضای لازم برای تزریق سیمان است. در کیفوپلاستی، با کمک یک بالون، فضای داخلی مهره باز می‌شود تا شکل طبیعی مهره تا حد ممکن بازیابی گردد، در حالی که در ورتبروپلاستی سیمان به طور مستقیم وارد مهره می‌شود.

پیشگیری از شکستگی مهره کمر

شکستگی مهره‌های کمر می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد. بنابراین، رعایت چند نکته ساده می‌تواند به پیشگیری از این مشکل دردناک کمک کند.

حفظ وزن مناسب، انجام منظم تمرینات تقویتی برای عضلات کمر و شکم، تغذیه سالم با تمرکز بر مصرف کلسیم و ویتامین D برای تقویت استخوان‌ها، خودداری از بلند کردن اجسام سنگین به‌ویژه با خم شدن کمر، حفظ وضعیت صحیح بدن هنگام نشستن، ایستادن و راه رفتن، ترک سیگار و کاهش مصرف کافئین از جمله اقداماتی هستند که می‌توانند خطر شکستگی مهره کمر را به طور قابل توجهی کاهش دهند.

علاوه بر این، انجام معاینات منظم برای سنجش تراکم استخوان، به‌ویژه در افراد بالای ۵۰ سال و زنان یائسه، اهمیت فراوانی دارد.

کلام آخر

در این مقاله سعی کردیم به موضوع شکستگی مهره کمر از جنبه‌های مختلف شامل علت‌ها، علائم، روش‌های تشخیص و درمان بپردازیم. فهمیدیم که شکستگی مهره‌های کمر می‌تواند به دلایل متعددی مانند تصادفات، ضربات ناگهانی و سایر عوامل ایجاد شود و درد در ناحیه کمر شایع‌ترین علامت آن است. با این حال، علائم در هر فرد ممکن است متفاوت باشد و همین موضوع انتخاب روش‌های تشخیصی و درمانی را متغیر می‌کند.

به طور کلی، درمان‌هایی مانند فیزیوتراپی، جراحی و استفاده از بریس کمر می‌توانند موثر باشند. دکتر حسن محمدی متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات با سال‌ها تجربه و تخصص در زمینه درمان بیماری‌های ستون فقرات، همراه شما خواهد بود تا بهترین راهکار درمانی را متناسب با وضعیت شما ارائه دهد.

من دکتر حسن محمدی، متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات هستم. بیش از ۱۵ سال است که در حوزه‌ی درمان و جراحی بیماری‌های مغزی، نخاعی و ستون فقرات فعالیت می‌کنم و همواره تلاش کرده‌ام با بهره‌گیری از دانش روز، تجربه‌ بالینی و تکنولوژی‌های نوین، بهترین مسیر درمانی را برای بیمارانم فراهم کنم.

در این سال‌ها افتخار داشته‌ام که در کنار تیم توانبخشی بیمارستان رفیده، به‌عنوان عضو اصلی تیم درمان بیماران دچار ضایعات مغزی و نخاعی فعالیت کنم. هر روز در کنار این بیماران، معنای واقعی صبر، امید و اراده را لمس کرده‌ام و همین تجربه‌ها، انگیزه‌ی من را برای ادامه‌ی مسیر دوچندان کرده است.

در حال حاضر ریاست بیمارستان توانبخشی رفیده را بر عهده دارم و در کنار کار درمانی، در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی و دانشگاه آزاد اسلامی به آموزش دانشجویان می‌پردازم. باور دارم انتقال تجربه و تربیت نسل آینده پزشکان، بخشی جدایی‌ناپذیر از رسالت حرفه‌ای من است.

برای من، پزشکی فقط یک تخصص نیست؛ راهی است برای خدمت، بازگرداندن امید و کمک به بیماران تا بتوانند دوباره زندگی عادی و شایسته‌ای را تجربه کنند.

اگر در مسیر درمان دچار تردید هستید یا به دنبال مشاوره‌ای مطمئن برای بیماری‌های مغز، نخاع یا ستون فقرات می‌گردید، با اطمینان می‌گویم که در این مسیر همراهتان خواهم بود.