ستون فقراتکانال نخاعی

گرفتگی عضلات کمر چه زمانی رخ میدهد؟

گرفتگی عضلات کمر نوعی انقباض غیرارادی و ناگهانی عضلات پشت، به‌ویژه عضلات کمر است. این حالت ممکن است ناشی از تحریک یا آسیب اعصاب، رباط‌ها و عضلات کمر ایجاد شود. افرادی که دچار این مشکل هستند، معمولاً درد شدید، سفتی عضلات و گاهی برآمدگی قابل لمس در ناحیه کمر را تجربه می‌کنند. اسپاسم یا گرفتگی عضلات به معنای انقباض خودبه‌خود و غیرارادی عضلات است و می‌تواند به‌صورت ناگهانی درد شدید کمر را ایجاد کند.

گرفتگی عضلات کمر

درد ناحیه پایین کمر معمولاً ناشی از آسیب یا کشیدگی عضلات و رباط‌ها است. اگرچه کشیدگی عضله همیشه آسیب جدی به حساب نمی‌آید، اما می‌تواند درد بسیار شدیدی ایجاد کند. گرفتگی و اسپاسم عضلات کمر اغلب به دلیل تحریک یا آسیب اعصاب، عضلات کمر یا رباط‌ها رخ می‌دهد. این گرفتگی‌ها معمولاً نزدیک یا در مجاورت ریشه‌های عصبی منتهی به نخاع ایجاد می‌شوند و فشار روی یکی از این عصب‌های حساس می‌تواند باعث درد شدید در فرد شود.

علت گرفتگی عضلات کمر

گرفتگی عضلات زمانی اتفاق می‌افتد که فشار زیادی به این ناحیه وارد شود، مانند بلند کردن اجسام سنگین، انجام ورزش‌های شدید، فعالیت‌های طاقت‌فرسا یا چرخش ناگهانی بالاتنه. علاوه بر این، عوامل زیر نیز می‌توانند باعث گرفتگی یا درد عضلات کمر شوند:

• پارگی رباط
• عفونت
• تومور
• سیاتیک
• لغزش مهره
• اسپوندیلوز
• ضعف عضلات شکم
• تنگی کانال نخاعی
• سرطان ستون فقرات
• سفت شدن عضلات پشت ران
• لوردوز (انحنای بیش از حد ستون فقرات به جلو)
• ضعف یا انعطاف‌ناپذیری عضلات روی ستون مهره
• شکستگی‌های ستون فقرات ناشی از پوکی استخوان
• التهاب یا حساسیت مداوم دیسک مانند فتق یا بیرون زدگی دیسک کمر
• انواع آرتروز شامل آرتروز عمومی، ورم مفاصل پسوریاتیک و آرتریت روماتوئید

علائم گرفتگی عضلات کمر

خونریزی در عضلات باعث کشیدگی تاندون‌ها و ماهیچه‌ها می‌شود، به‌گونه‌ای که فرد قادر به ادامه فعالیت نیست. افرادی که دچار گرفتگی عضلات کمر می‌شوند معمولاً در حالت جنینی بیشترین راحتی را احساس می‌کنند. کشیدگی و اسپاسم عضلات کمر معمولاً با گذشت زمان بهبود می‌یابد و در عرض ۳ تا ۴ هفته به طور کامل رفع می‌شود.

برای تشخیص دقیق و درمان مناسب، حتماً باید به متخصص ستون فقرات مراجعه کرد. در صورتی که گرفتگی عضلات گردن یا کمر به‌طور مکرر رخ دهد، ممکن است علت آن یک مشکل زمینه‌ای دیگر باشد. همچنین در صورت بروز علائمی مانند ضعف، تعریق زیاد، درد شکم، تب، استفراغ یا حالت تهوع، مراجعه فوری به پزشک الزامی است.

چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به گرفتگی کمر هستند؟

این عارضه عمدتاً به دلیل کشیدگی عضلات کمر، التهاب، تورم و حساسیت ماهیچه‌ها ایجاد می‌شود. فشار شدید می‌تواند باعث پارگی تاندون‌ها و عضلات کمر شود. برخی ورزش‌ها مانند گلف، بیسبال، بسکتبال، فوتبال و وزنه‌برداری نیز می‌توانند منجر به گرفتگی عضلات کمر شوند.

روش های درمان گرفتگی عضلات کمر

دست کشیدن از فعالیت ها و استراحت

بهتر است از انجام هرگونه فعالیتی که باعث تشدید گرفتگی عضلات کمر می‌شود خودداری کنید. برای کاهش اسپاسم عضلانی، می‌توانید محل درد را به آرامی ماساژ دهید. استراحت نیز نقش مؤثری در بهبود گرفتگی عضلات داشته و به ترمیم سریع‌تر ماهیچه‌ها کمک می‌کند.

کمپرس آب سرد و گرم

پس از آسیب‌دیدگی، جریان خون در بافت افزایش یافته و این موضوع می‌تواند باعث التهاب، تورم و درد شود. استفاده از کمپرس آب سرد می‌تواند در کاهش این گرفتگی مؤثر باشد؛ بهتر است هر ۲ ساعت به مدت ۱۵ دقیقه کمپرس سرد را اعمال کنید. همچنین گرما می‌تواند درد را تسکین دهد و باعث شل شدن عضلات شود. بهتر است پس از کمپرس سرد از کمپرس آب گرم استفاده کنید و حمام آب گرم نیز می‌تواند تأثیر قابل توجهی در کاهش درد داشته باشد.

 بالا بردن پا

زانوهای خود را کمی بالاتر از سطح لگن قرار دهید و هنگام نشستن پاهایتان را روی یک چهارپایه یا چند بالش بگذارید، به‌طوری که زاویه زانوها تقریباً ۹۰ درجه باشد.

تکنیک آرام سازی

هنگام بروز این عارضه، بهتر است ذهن خود را آرام کنید و با تنفس عمیق به خود آرامش بدهید؛ این کار می‌تواند به کاهش سفتی عضلات و تسکین درد کمک کند. روش‌های آرام‌سازی شامل مطالعه، مدیتیشن، گوش دادن به موسیقی و فعالیت‌های مشابه است.

نرمش ملایم

زمانی که انقباض و درد عضلات کمر کاهش یافت، می‌توان نرمش‌های زیر را آغاز کرد:

• وقتی ناراحتی در ناحیه کمر کمتر شد، کمر خود را صاف نگه دارید و در صورت امکان زانوها را به آرامی بالا بیاورید.
• بازوهای خود را بالا برده و به آرامی عضلات پشت را کشش دهید. این حرکت را می‌توان هر بار ۱۰ مرتبه و هر حرکت حدود ۵ ثانیه نگه داشت و ۳ تا ۴ بار در طول روز تکرار کرد.
• روی زمین دراز بکشید، زانوها را خم کرده و کف پاها را روی زمین قرار دهید. سپس یکی از زانوها را به آرامی به سمت قفسه سینه بکشید و ۱۰ ثانیه در این وضعیت بمانید. این حرکت را می‌توان برای هر پا به‌صورت جداگانه انجام داد. روزانه ۲ تا ۳ بار و هر بار ۵ تا ۱۰ مرتبه تکرار شود.

 دارو درمانی

اگر روش‌های گفته شده اثرگذار نبود، می‌توانید مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) را آغاز کنید.
همچنین شل‌کننده‌های عضلانی می‌توانند به کاهش اسپاسم و درد کمک کنند، اما در صورت نیاز به رانندگی یا کار با دستگاه‌های حساس، از مصرف آن‌ها خودداری کنید.

 فیزیوتراپی

یک فیزیوتراپ متخصص می‌تواند با تجویز و هدایت تمرینات ورزشی مناسب، گرفتگی عضلات را کاهش دهد و هم‌زمان باعث تقویت عضلات و افزایش انعطاف‌پذیری فرد شود.

تحریک الکتریکی عصب از روی پوست

با استفاده از تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست و قرار دادن پدهای مخصوص روی سطح پوست، می‌توان درد ناشی از گرفتگی عضلات را کاهش داد. این روش مشابه طب سوزنی است و با فعال‌سازی عصب‌ها به تسکین درد کمک می‌کند.

تزریق کورتیزون

کورتیزون میتواند منجر به از بین بردن گرفتگی عضلات شود.

اوزون تراپی

اوزون‌تراپی شامل تزریق مستقیم ترکیبی از اکسیژن و اوزون (O₃) به ناحیه آسیب‌دیده است که می‌تواند به بازسازی بافت و کاهش التهاب کمک کند.

ماساژ درمانی

ماساژ درمانی می‌تواند گرفتگی عضلات را کاهش دهد و با کشش و شل کردن عضلات، احساس راحتی و آزادی حرکت را به فرد بازگرداند. بهتر است این کار توسط یک متخصص انجام شود.

طب سوزنی 

طب سوزنی با وارد کردن سوزن‌های نازک به نقاط خاصی از پوست انجام می‌شود و باعث شل شدن و آرامش عضلات می‌گردد. این روش معمولاً درد کمی دارد و بسیاری از بیماران تجربه‌ای خوشایند از آن دارند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

در صورت مشاهده هر یک از شرایط زیر، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید:

• از دست دادن کنترل مثانه یا روده.
• کاهش وزن غیرعادی و بدون علت مشخص.
• درد شدید یا پایدار که بیش از دو هفته ادامه داشته باشد.
• سابقه سوءمصرف مواد، ابتلا به سرطان یا پوکی استخوان.
• عدم پاسخ‌دهی به روش‌های درمانی پیشنهاد شده.
• بروز ضعف، تعرق زیاد، درد شکمی، تب، استفراغ یا حالت تهوع.
• احساس بی‌حسی یا درد در پاها، مقعد یا کشاله ران.
• گرفتگی مکرر عضلات گردن یا کمر، که ممکن است نشانه یک مشکل زمینه‌ای دیگر باشد.

پیشگیری از گرفتگی عضلانی 

تمرینات کششی را شروع کنید: برای انجام کشش‌های ملایم می‌توانید از پیلاتس یا یوگا بهره ببرید. همواره پیش از هر فعالیت بدنی، حرکات کششی را انجام دهید.

حفظ تناسب اندام: ورزش فواید بسیاری دارد، به باشگاه بروید و عضلات کمر خود را تقویت کنید تا پایداری بیشتری داشته باشید.

تمرینات قدرتی: این نوع تمرینات باعث تقویت عضلات می‌شوند و به کاهش عدم تعادل عضلانی کمک می‌کنند.

کلام آخر

من دکتر حسن محمدی، متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات هستم. بیش از ۱۵ سال است که در حوزه‌ی درمان و جراحی بیماری‌های مغزی، نخاعی و ستون فقرات فعالیت می‌کنم و همواره تلاش کرده‌ام با بهره‌گیری از دانش روز، تجربه‌ بالینی و تکنولوژی‌های نوین، بهترین مسیر درمانی را برای بیمارانم فراهم کنم.

در این سال‌ها افتخار داشته‌ام که در کنار تیم توانبخشی بیمارستان رفیده، به‌عنوان عضو اصلی تیم درمان بیماران دچار ضایعات مغزی و نخاعی فعالیت کنم. هر روز در کنار این بیماران، معنای واقعی صبر، امید و اراده را لمس کرده‌ام و همین تجربه‌ها، انگیزه‌ی من را برای ادامه‌ی مسیر دوچندان کرده است.

در حال حاضر ریاست بیمارستان توانبخشی رفیده را بر عهده دارم و در کنار کار درمانی، در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی و دانشگاه آزاد اسلامی به آموزش دانشجویان می‌پردازم. باور دارم انتقال تجربه و تربیت نسل آینده پزشکان، بخشی جدایی‌ناپذیر از رسالت حرفه‌ای من است.

برای من، پزشکی فقط یک تخصص نیست؛ راهی است برای خدمت، بازگرداندن امید و کمک به بیماران تا بتوانند دوباره زندگی عادی و شایسته‌ای را تجربه کنند.

اگر در مسیر درمان دچار تردید هستید یا به دنبال مشاوره‌ای مطمئن برای بیماری‌های مغز، نخاع یا ستون فقرات می‌گردید، با اطمینان می‌گویم که در این مسیر همراهتان خواهم بود.