دانستنی‌ها

متاستاز سرطان سینه به مغز

گاهی سرطان سینه می‌تواند به مغز منتقل شود که به آن سرطان ثانویه مغز یا متاستاز سرطان سینه به مغز گفته می‌شود. این نوع سرطان از مغز آغاز نمی‌شود و سلول‌های سرطانی سینه به مغز سرایت کرده‌اند.

در بسیاری از بیماران مبتلا به متاستاز مغزی، سرطان سینه قبلاً به بخش‌های دیگری از بدن مانند استخوان، کبد یا ریه‌ها گسترش یافته است. اما در برخی موارد، مغز تنها محل متاستاز سرطان سینه است. سرطان سینه معمولاً به استخوان، ریه، کبد و مغز منتقل می‌شود و متاستاز مغزی می‌تواند با علائمی شبیه تومور مغزی اولیه، از جمله سردرد و تشنج، همراه باشد.

زمانی که متاستاز سرطان سینه به مغز رخ می‌دهد، بسیاری از بیماران درباره طول عمر خود نگران می‌شوند. پیش‌بینی دقیق طول عمر دشوار است زیرا شرایط بیماری در هر فرد متفاوت است و هیچ دو مورد سرطان یکسان نیستند. متخصصان می‌توانند درباره روند پیشرفت بیماری با بیمار صحبت کنند، اما ممکن است نتوانند پاسخ قطعی ارائه دهند. تا انتهای این مقاله از دکتر حسن محمدی، بهترین متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات در تهران،همراه ما باشید.

سرطان سینه

سرطان سینه زمانی آغاز می‌شود که سلول‌های سالم پستان دچار تغییر شده و توده یا توموری تشکیل دهند. این تومورها می‌توانند خوش‌خیم یا بدخیم باشند. تومورهای بدخیم قابلیت رشد و انتشار به سایر بخش‌های بدن را دارند. سلول‌های سرطانی پستان می‌توانند از طریق عروق خونی یا لنفاوی به دیگر نقاط بدن منتقل شوند و گسترش پیدا کنند که به این فرآیند متاستاز گفته می‌شود.

علائم متاستاز مغز

جمجمه فضایی محدود دارد و هر توده اضافی می‌تواند فشار بر مغز ایجاد کرده و علائم مرتبط را به همراه داشته باشد. در بیمارانی که به‌ویژه میان‌سال هستند، بروز سردرد، تاری دید یا تهوع بدون علت مشخص می‌تواند نشانه نگرانی از احتمال متاستاز مغز باشد.

علائم متاستاز مغزی به محل قرارگیری تومور بستگی دارد. برای مثال، متاستاز در لوب‌های فرونتال ممکن است باعث تغییرات عاطفی و شخصیت فرد شود. متاستاز در لوب‌های پاریتال می‌تواند مشکلاتی در گفتار، حرکات و احساسات اندام‌ها ایجاد کند. افرادی که متاستاز در مخچه دارند ممکن است در راه رفتن و هماهنگی دچار مشکل شوند و متاستاز در لوب‌های اکسیپیتال معمولاً با اختلالات بینایی همراه است.

درمان متاستاز سرطان سینه به مغز

درمان سرطان ثانویه پستان در مغز با هدف کاهش علائم و کند کردن رشد سرطان انجام می‌شود. برای انتخاب بهترین روش درمان، شرایط بیمار توسط متخصص بررسی می‌گردد:

• تعداد تومورها
• نواحی مغز که تحت تأثیر قرار گرفته‌اند
• گسترش سرطان به سایر بخش‌های بدن
• وضعیت کنترل سایر مناطق متاستاز پستان
• علائم بیمار
• درمان‌های پیشین بیمار
• وضعیت یائسگی
• سلامت کلی بیمار

تیم درمانی و متخصص، توصیه‌های درمانی را با بیمار مطرح می‌کنند و خواسته‌ها و اولویت‌های او را در نظر می‌گیرند. آن‌ها درباره گزینه‌های درمانی توضیح می‌دهند، هدف هر روش را شرح می‌دهند و کمک می‌کنند تا مزایا و عوارض جانبی احتمالی درمان به خوبی درک شود.

استروئیدها

داروهای استروئیدی مانند دگزامتازون می‌توانند تورم و فشار ناشی از رشد سرطان ثانویه پستان در مغز را کاهش دهند و علائمی مانند سردرد و تهوع را تسکین دهند. استروئیدها معمولاً به‌صورت قرص و دو بار در روز مصرف می‌شوند. پس از کنترل علائم، پزشک دوز دارو را به‌تدریج کاهش می‌دهد و بسته به وضعیت بیمار و درمان‌های قبلی، دوز ممکن است در زمان‌های مختلف افزایش یا کاهش یابد. بسیار مهم است که مصرف استروئیدها به‌طور ناگهانی قطع نشود و بدون تجویز پزشک از آن استفاده نکنید.

عوارض جانبی استروئیدها

برخی از شایع‌ترین عوارض جانبی استروئیدها در دوزهای بالا عبارتند از:

• سوء هاضمه
• زخم یا برآمدگی در دهان
• افزایش اشتها
• بی‌خوابی
• نوسانات خلقی
• افزایش وزن
• ضعف عضلانی
• احساس بی‌قراری یا اضطراب
• دیابت
• لخته شدن خون

مصرف استروئید همراه با وعده‌های غذایی، به‌ویژه صبحانه و ناهار، می‌تواند از عوارضی مانند سوء هاضمه جلوگیری کند. معمولاً برای محافظت از معده، داروی دیگری نیز همراه استروئید تجویز می‌شود. همچنین مصرف استروئید در اوایل روز می‌تواند به کاهش بی‌خوابی شبانه کمک کند.

رادیوتراپی یا پرتودرمانی

رادیوتراپی رایج‌ترین روش درمان متاستاز سرطان سینه به مغز است و از اشعه ایکس پرانرژی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. این روش معمولاً برای افرادی که تعداد محدودی از سرطان‌های ثانویه کوچک در مغز دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پرتوها مستقیماً به ناحیه درگیر تابانده می‌شوند و بافت سالم مغز در امان می‌ماند. درمان اغلب در یک جلسه انجام می‌شود و در صورت بازگشت بیماری، امکان تکرار آن وجود دارد.

عوارض رادیوتراپی

خستگی یکی از عوارض شایع رادیوتراپی است و در درمان مغز می‌تواند قابل توجه باشد.

ریزش مو نیز از دیگر عوارض رایج است و معمولاً دو تا سه ماه پس از پایان درمان، موها دوباره رشد می‌کنند، اگرچه ممکن است به‌طور کامل یا یکنواخت رشد نکنند.

پرتودرمانی کامل مغز ممکن است باعث تغییراتی در بافت مغز شود و عوارضی مانند دشواری در انجام کارهای روزمره، اختلال حافظه یا سردرگمی ایجاد کند. برای بیشتر افراد، این علائم به مرور زمان کاهش یافته و برطرف می‌شوند.

عمل جراحی متاستاز سرطان سینه به مغز

اگرچه جراحی قادر به درمان کامل متاستاز سرطان سینه به مغز نیست، گاهی برای برداشتن ناحیه یا نواحی مشخصی از تومور توصیه می‌شود. جراحی زمانی بیشتر مورد نظر قرار می‌گیرد که مناطق درگیر سرطان در مغز قابل دسترسی برای جراح باشند و همچنین اگر تومور باعث ایجاد فشار بر مغز شود.

در صورت بازگشت متاستاز سرطان سینه به مغز، امکان انجام مجدد جراحی وجود دارد. این روش درمانی بسیار تخصصی است و اغلب همراه با دوره‌ای از پرتو درمانی انجام می‌شود.

تصمیم‌گیری درباره مناسب بودن جراحی برای بیمار به عوامل زیر بستگی دارد:

• کمک به بهبود کیفیت زندگی و سلامت بیمار
• میزان تأثیر سرطان ثانویه پستان در سایر نواحی بدن

درمان هورمونی

هورمون‌درمانی برای درمان سرطان‌های پستانی استفاده می‌شود که رشد آن‌ها تحت تأثیر هورمون استروژن قرار دارد. این نوع سرطان‌ها به‌عنوان گیرنده استروژن مثبت (ER+) شناخته می‌شوند. در صورتی که بیوپسی یا جراحی برای سرطان اولیه پستان انجام شده باشد، بافت برداشته شده آزمایش می‌شود تا مشخص شود آیا سرطان ER+ بوده است یا خیر.

درمانهای هدفمند (بیولوژیکی)

درمان‌های هدفمند با متوقف کردن رشد و گسترش سرطان عمل می‌کنند. این داروها فرآیندهای خاص در سلول‌ها را که به رشد سرطان کمک می‌کنند، هدف قرار داده و مهار می‌کنند. نوع داروی هدفمند که برای شما تجویز می‌شود، به ویژگی‌های خاص سرطان شما بستگی دارد.

شیمی درمانی

گاهی اوقات شیمی‌درمانی برای درمان متاستاز سرطان سینه به مغز استفاده می‌شود. در این روش، سلول‌های سرطانی با داروهای ضد سرطان از بین می‌روند. این داروها می‌توانند به‌صورت تک‌دارویی یا ترکیبی مصرف شوند. نوع داروی تجویزی به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله درمان‌های قبلی و نوع و میزان پیشرفت سرطان.

سرطان در بافت اطراف مغز و نخاع

گاهی اوقات سرطان پستان به بافت‌ها و مایعات اطراف مغز و نخاع گسترش می‌یابد که به آن متاستاز لپتومینژال گفته می‌شود. علائم آن شبیه سرطان ثانویه پستان در مغز است، اما تشخیص آن معمولاً دشوارتر است.

این نوع سرطان اغلب با اسکن MRI شناسایی می‌شود و در برخی موارد نمونه‌برداری از مایع نخاعی نیز انجام می‌گیرد. درمان می‌تواند شامل استروئیدها، رادیوتراپی و شیمی‌درمانی باشد و در برخی موارد، شیمی‌درمانی یا داروهای هدفمند مستقیماً به مایعات اطراف مغز و نخاع تزریق می‌شوند.

کلام آخر

من دکتر حسن محمدی، متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات هستم. بیش از ۱۵ سال است که در حوزه‌ی درمان و جراحی بیماری‌های مغزی، نخاعی و ستون فقرات فعالیت می‌کنم و همواره تلاش کرده‌ام با بهره‌گیری از دانش روز، تجربه‌ بالینی و تکنولوژی‌های نوین، بهترین مسیر درمانی را برای بیمارانم فراهم کنم.

در این سال‌ها افتخار داشته‌ام که در کنار تیم توانبخشی بیمارستان رفیده، به‌عنوان عضو اصلی تیم درمان بیماران دچار ضایعات مغزی و نخاعی فعالیت کنم. هر روز در کنار این بیماران، معنای واقعی صبر، امید و اراده را لمس کرده‌ام و همین تجربه‌ها، انگیزه‌ی من را برای ادامه‌ی مسیر دوچندان کرده است.

در حال حاضر ریاست بیمارستان توانبخشی رفیده را بر عهده دارم و در کنار کار درمانی، در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی و دانشگاه آزاد اسلامی به آموزش دانشجویان می‌پردازم. باور دارم انتقال تجربه و تربیت نسل آینده پزشکان، بخشی جدایی‌ناپذیر از رسالت حرفه‌ای من است.

برای من، پزشکی فقط یک تخصص نیست؛ راهی است برای خدمت، بازگرداندن امید و کمک به بیماران تا بتوانند دوباره زندگی عادی و شایسته‌ای را تجربه کنند.

اگر در مسیر درمان دچار تردید هستید یا به دنبال مشاوره‌ای مطمئن برای بیماری‌های مغز، نخاع یا ستون فقرات می‌گردید، با اطمینان می‌گویم که در این مسیر همراهتان خواهم بود.