درمان قطعی دیسک کمر چیست؟

بسیاری از مبتلایان به دیسک کمر به دنبال درمان قطعی دیسک کمر برای این مشکل هستند، اما حقیقت این است که روش درمان بسته به شرایط هر فرد متفاوت است. ممکن است روشی که برای یک نفر مؤثر بوده، برای دیگری نتیجه‌ای نداشته باشد. تعیین مناسب‌ترین روش درمان تنها با مراجعه به یک جراح متخصص و باتجربه دیسک کمر امکان‌پذیر است. لازم به ذکر است که همه دیسک‌ها نیاز به جراحی ندارند و این تشخیص تنها توسط یک جراح ماهر انجام می‌شود.

تا انتهای ااین مقاله از دکتر حسن محمدی، بهترین متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات در تهران همراه ما باشید.

تشخیص دیسک کمر

مراحل لازم برای درمان قطعی دیسک کمر:

دیسک کمر اغلب با افزایش سن در افراد مشاهده می‌شود، زیرا انعطاف‌پذیری دیسک‌های بین مهره‌ای با گذر زمان کاهش می‌یابد. این کاهش انعطاف باعث سایش بیشتر دیسک‌ها و در نتیجه پارگی یا بیرون‌زدگی دیسک کمر می‌شود. علاوه بر سن، عواملی مانند اضافه‌وزن، شغل‌های پرتحرک یا فشار زیاد به ستون فقرات نیز می‌توانند منجر به بروز این مشکل شوند.

متأسفانه با تغییر سبک زندگی در سال‌های اخیر، شیوع این عارضه افزایش یافته است. اما خوشبختانه پیشرفت‌های علمی و تکنولوژیکی در پزشکی امکان تشخیص دقیق و درمان مؤثر دیسک کمر را فراهم کرده است. در ادامه، مراحل مهمی که برای رسیدن به درمان قطعی دیسک کمر باید طی کنید، توضیح داده شده است.

تشخیص صحیح

در ابتدا، هنگام مشاهده علائمی مانند درد در ناحیه کمر (به‌ویژه قسمت تحتانی)، درد در بازوها یا پاها، سوزن‌سوزن شدن اندام‌ها و ضعف عضلانی، باید بدانید که نیاز به مراجعه به پزشک دارید. در جلسه معاینه، پزشک از شما می‌خواهد درد خود را شرح دهید؛ شامل محل دقیق آن و فعالیت‌ها یا موقعیت‌هایی که درد را تشدید یا کاهش می‌دهند. همچنین باید سوابق پزشکی، جراحی‌های قبلی و داروهای مصرفی خود را به پزشک اطلاع دهید.

برای تشخیص دقیق، حتماً به متخصص ستون فقرات مراجعه کنید که با آناتومی ستون فقرات آشنایی کامل دارد. پزشک ابتدا با پرسش درباره علائم و سابقه پزشکی، وضعیت شما را ارزیابی کرده و در صورت نیاز آزمایش‌ها و تصویربرداری‌های لازم را تجویز می‌کند.

معاینه جسمی نقش بسیار مهمی در تشخیص دارد و معمولاً شامل بررسی حرکات و عملکرد جسمی بیمار است. برای تشخیص مشکلات عصبی، پزشک به دنبال علائم بی‌حسی یا ضعف در پاها خواهد بود و ممکن است از شما بخواهد راه بروید تا وضعیت افتادگی پا بررسی شود؛ وضعیتی که در آن عضلات مسئول خم شدن مچ و انگشتان پا ضعیف می‌شوند. قدرت عضلات دیگر نواحی بدن نیز ارزیابی می‌شود.

اگر هیچ علامتی از مشکل جدی وجود نداشته باشد، درد شدید نباشد و ستون فقرات آسیبی ندیده باشد، ممکن است در این مرحله نیاز به تصویربرداری نباشد. برخی پزشکان ترجیح می‌دهند ابتدا صبر کنند تا ببینند آیا علائم ظرف شش هفته بهبود می‌یابند یا خیر، زیرا در بسیاری از موارد استراحت، ورزش‌های مناسب و داروها می‌توانند درد را طی این مدت کنترل و تسکین دهند.

آزمایشات تصویربرداری از دیسک کمر

آزمایش‌های تصویربرداری ممکن است در ویزیت اولیه تجویز شوند تا سایر علل احتمالی علائم بیمار مانند شکستگی، تومور، عفونت یا اختلالات دیگر بررسی شود. MRI معمولاً دقیق‌ترین روش برای ارزیابی ناحیه کمر است و می‌تواند محل دقیق بیرون زدگی دیسک و تأثیر آن بر ریشه‌های عصبی را نشان دهد.

از سی‌تی‌اسکن بیشتر برای بررسی مشکلاتی مانند شکستگی استخوان، ناهنجاری‌های استخوانی، عفونت، تومور یا سایر مشکلات ساختاری ستون فقرات استفاده می‌شود. معاینه حضوری به تنهایی نمی‌تواند بیرون زدگی دیسک را به‌طور دقیق تشخیص دهد. در برخی موارد، MRI ممکن است بیرون زدگی دیسک را نشان دهد، حتی اگر بیمار هیچ درد یا علامت دیگری نداشته باشد.

روش های درمان قطعی دیسک کمر

روش‌های متعددی برای درمان دیسک کمر وجود دارد که می‌توانند به عنوان درمان قطعی دیسک کمر نیز در نظر گرفته شوند. این روش‌ها عمدتاً به دو دسته درمان‌های غیرجراحی و درمان‌های جراحی تقسیم می‌شوند.

از جمله روش‌های درمان قطعی دیسک کمر بدون نیاز به جراحی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

استراحت و مصرف دارو

در ابتدا درمان‌های غیرجراحی برای بیمار در نظر گرفته می‌شود. مرحله نخست شامل استراحت و مصرف داروهای ضد درد و ضد التهاب است تا درد کاهش یابد و التهاب کنترل شود. معمولاً این روش پس از چند هفته بهبود علائم را به همراه دارد. در صورتی که درد با داروهای خوراکی تسکین نیابد، پزشک ممکن است تزریق کورتیکواستروئید را پیشنهاد کند؛ این دارو به‌صورت موضعی در ناحیه اطراف اعصاب نخاعی تزریق می‌شود تا التهاب و درد کاهش یابد.

فیزیوتراپی

اگر با استراحت و مصرف داروها همچنان درد ادامه داشت، پزشک ممکن است فیزیوتراپی را توصیه کند. فیزیوتراپیست موقعیت‌ها و تمرین‌هایی را به شما آموزش می‌دهد که می‌توانند فشار روی دیسک کمر را کاهش داده و درد را به حداقل برسانند.

دست درمانی

دست‌درمانی یا Manual Therapy شامل ماساژ و تکنیک‌های دستکاری بافت‌های نرم ستون فقرات است و می‌تواند به رفع گره‌ها و تنش‌های عضلانی کمک کند. این روش، علاوه بر ناحیه آسیب‌دیده، بر بخش‌های بالا و پایین ستون فقرات نیز تأثیرگذار است و می‌تواند در بهبود علائم ناشی از پارگی دیسک کمر مفید باشد.

ماساژ درمانی

در این روش‌ها از تکنیک‌های مختلف ماساژ برای آرام‌کردن عضلات و کاهش تنش‌های عضلانی بهره گرفته می‌شود.

استفاده از کمپرس آب سرد و گرم

استفاده از کمپرس‌های گرم، حمام آب داغ و سونا می‌تواند به کاهش انقباض عضلات کمک کند، در حالی که کمپرس یخ یا بسته‌های ژل برای کاهش تحریک اعصاب و تسکین درد قابل استفاده هستند.

سونوگرافی درمانی

در سونوگرافی درمانی کمر، از امواج صوتی برای درمان استفاده می‌شود. این امواج کوچک با ایجاد گرما، به شل شدن و آرامش بافت‌های بدن کمک می‌کنند.

انجام فعالیت ورزشی

انجام تمرینات سبک و فعالیت‌های ملایم می‌تواند عضلات ستون فقرات را تقویت کرده و فشار وارد بر آن را کاهش دهد. این فعالیت‌ها همچنین انعطاف‌پذیری ستون فقرات را افزایش می‌دهند و ممکن است از عود مجدد دیسک جلوگیری کنند. پزشک شما راهنمایی خواهد کرد که کدام تمرینات در طول دوره بهبودی مناسب هستند و کدام یک باید اجتناب شود. برخی ورزش‌های آرام و مفید برای دیسک شامل موارد زیر است:

• یوگا
• شنا
• پیاده‌روی
• دوچرخه‌سواری

تمام تمرینات باید به‌صورت آهسته و کنترل‌شده انجام شوند، به‌ویژه هنگام خم شدن یا بلند شدن. در صورت بروز درد، تمرین را متوقف کرده و با پزشک مشورت کنید.

لیزر درمان قطعی دیسک کمر

درمان قطعی دیسک کمر با لیزر یکی از روش‌های نوین درمانی است. در این روش، پدهای مخصوص روی نواحی آسیب‌دیده ستون فقرات قرار می‌گیرند و انرژی نور لیزر توسط اعصاب و دیسک‌های کمر جذب می‌شود. این فرآیند به ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده کمک کرده و می‌تواند از پیشرفت مشکلاتی مانند آرتروز جلوگیری کند.

تزریق استروئید اپیدورال برای درمان قطعی دیسک کمر

تزریق استروئید اپیدورال (ESI) نیز گزینه ای درمانی که تزریق به کاهش التهاب و درد ناشی از فشرده سازی کمک می کند.

اوزون تراپی

اوزون‌تراپی، روشی برای درمان با گاز اوزون است که به بازسازی رباط‌ها، تاندون‌ها و ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده کمک می‌کند. این روش یکی از درمان‌های مؤثر برای دیسک کمر محسوب می‌شود و می‌تواند درد ناشی از دیسک کمر را کاهش دهد. اوزون‌تراپی اثربخشی مشابه جراحی دارد، اما با عوارض کمتر و دوره نقاهت کوتاه‌تر. از مزایای این روش نسبت به جراحی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درمان بدون درد و راحت
• انجام به صورت سرپایی
• حداقل تهاجم به بافت‌ها
• زمان کوتاه جلسات درمانی
• هزینه پایین‌تر نسبت به جراحی

درمان قطعی دیسک کمر جراحی

اگر درمان‌های غیرجراحی مؤثر واقع نشوند، جراحی به‌عنوان آخرین گزینه در نظر گرفته می‌شود. رایج‌ترین روش جراحی، دیسککتومی است. در این روش، بخشی از دیسک آسیب‌دیده یا بیرون زده برداشته می‌شود تا فشار روی ریشه‌های عصبی نخاع کاهش یابد.

مواردی که ممکن است جراحی نیاز داشته باشند شامل:

• ناپایداری ستون فقرات
• درد مزمن که با درمان‌های غیرجراحی بهبود نمی‌یابد
• مشکلات عصبی مانند اختلال در عملکرد عصبی، بی‌اختیاری ادرار یا مدفوع

پیشگیری از دیسک کمر

برای پیشگیری از مشکلاتی مانند بیرون زدگی یا پارگی دیسک کمر، اقدامات زیر توصیه می‌شوند:

• ورزش منظم داشته باشید. تقویت عضلات بدن به حفظ سلامت ستون فقرات کمک می‌کند.
• هنگام نشستن طولانی‌مدت، پشت خود را صاف و هم‌تراز نگه دارید تا فشار روی ستون فقرات و دیسک‌ها کاهش یابد.
• اشیاء سنگین را به‌درستی بلند کنید و سعی کنید بیشتر فشار روی پاها باشد تا روی ستون فقرات.
• وزن سالم خود را حفظ کنید؛ اضافه وزن باعث وارد شدن فشار بیشتر به ستون فقرات و دیسک‌ها می‌شود.
• از کشیدن سیگار خودداری کنید.

کلام آخر

من دکتر حسن محمدی، متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات هستم. بیش از ۱۵ سال است که در حوزه‌ی درمان و جراحی بیماری‌های مغزی، نخاعی و ستون فقرات فعالیت می‌کنم و همواره تلاش کرده‌ام با بهره‌گیری از دانش روز، تجربه‌ بالینی و تکنولوژی‌های نوین، بهترین مسیر درمانی را برای بیمارانم فراهم کنم.

در این سال‌ها افتخار داشته‌ام که در کنار تیم توانبخشی بیمارستان رفیده، به‌عنوان عضو اصلی تیم درمان بیماران دچار ضایعات مغزی و نخاعی فعالیت کنم. هر روز در کنار این بیماران، معنای واقعی صبر، امید و اراده را لمس کرده‌ام و همین تجربه‌ها، انگیزه‌ی من را برای ادامه‌ی مسیر دوچندان کرده است.

در حال حاضر ریاست بیمارستان توانبخشی رفیده را بر عهده دارم و در کنار کار درمانی، در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی و دانشگاه آزاد اسلامی به آموزش دانشجویان می‌پردازم. باور دارم انتقال تجربه و تربیت نسل آینده پزشکان، بخشی جدایی‌ناپذیر از رسالت حرفه‌ای من است.

برای من، پزشکی فقط یک تخصص نیست؛ راهی است برای خدمت، بازگرداندن امید و کمک به بیماران تا بتوانند دوباره زندگی عادی و شایسته‌ای را تجربه کنند.

اگر در مسیر درمان دچار تردید هستید یا به دنبال مشاوره‌ای مطمئن برای بیماری‌های مغز، نخاع یا ستون فقرات می‌گردید، با اطمینان می‌گویم که در این مسیر همراهتان خواهم بود.